Wandelen voor meer lucht: dankzij de Longuitdaging ontdekken mensen de positieve effecten van beweging

Geplaatst op: augustus 22, 2024

Op dinsdag 27 augustus gaat een groep longpatiënten in Zevenaar op de atletiekbaan sportief wandelend de eindstreep halen van hun Longuitdaging. Dan zitten er 20 weken op waarin deze mensen, die leven met een chronische longziekte als COPD of astma, elke dinsdagavond hebben gewandeld. Maar liefst 34 vrijwilligers hebben de groep in toerbeurten begeleid: zorgprofessionals, sportbegeleiders en buurtcoaches.

60 procent van de 1,3 miljoen longpatiënten in Nederland beweegt niet of te weinig. Terwijl inactiviteit de longklachten en beperkingen verergert. Bewegen is net als medicatie een belangrijke behandeloptie met een potentieel groot positief effect.

De Longuitdaging

In de maanden april tot en met augustus hebben 25 longpatiënten uit Duiven, Westervoort en Zevenaar (de streek de Liemers, onder Arnhem) elke dinsdagavond hun best gedaan om hun algehele conditie en longconditie naar een hoger plan te tillen. Weer of geen weer. Zij zijn de Longuitdaging aangegaan, een nieuw beweegprogramma dat de Long Alliantie Nederland (LAN) in samenwerking met Longfonds heeft ontwikkeld om mensen met een longziekte te stimuleren te gaan wandelen. Het is een compleet pakket waarmee zorgverleners en beweegprofessionals een wandelgroep kunnen starten.

Positieve bijdrage

Als je al benauwd en kortademig bent zonder überhaupt te bewegen dan kan bewegen als een enorme opgave voelen. Het voelt in het begin tegenstrijdig maar bewegen helpt mensen met een chronische longziekte juist wel. Door te wandelen trainen ze de ademhalingsspieren waardoor dagelijkse activiteiten makkelijker worden en men zelfstandiger kan blijven functioneren. Lichaamsbeweging draagt bij aan minder ziekenhuisopnames, minder medicijngebruik, meer energie, sneller herstel na ziekte, betere slaap, meer sociale contacten en een betere kwaliteit van leven. Kortom, bewegen kan een enorm positief bijdrage betekenen voor de prognose van het ziektebeeld.

Kennisdelen

Naast het wandelen op dinsdagavond, met koffie en thee, is er om de week aan kennisdelen gedaan. Dan werd er gesproken over het belang van bewegen en wat dit specifiek betekent voor de longen, maar ook over het gebruik van inhalatoren of onderwerpen als ‘hoe haal ik zo effectief mogelijk adem tijdens het bewegen’ en ‘wat kan een ergotherapeut voor een longpatiënt betekenen’.

Aangemoedigd

Dinsdagavond 27 augustus is de laatste wandelavond en die vindt plaats op de buitenste baan van de atletiekbaan in Zevenaar. Aangemoedigd door tientallen begeleiders, familie, vrienden en muzikale ondersteuning van muziekvereniging St. Andries uit Groessen, gaan de Longuitdaging-deelnemers sportief wandelend de eindstreep bereiken. Namens het college van burgemeester en wethouders Zevenaar geeft wethouder Aad van Orden het startschot.

Voor meer informatie: Marion Foppele, projectleider Bewegen en Longziekten, foppele@longalliantie.nl

Deze Longuitdaging is tot stand gekomen met medewerking van Longfonds, Move2Improve, Chronisch Zorgnet, Rijnstate, Onze Huisartsen, BOSS, Gelderse Sport Federatie, Slow Sports, Gemeente Duiven, Gemeente Westervoort en Gemeente Zevenaar.

Lees meer

Zelfmanagement helpt mensen met COPD om in beweging te komen

Geplaatst op: juli 30, 2024

Zelfmanagement bij chronische ziekte helpt mensen om in beweging te komen en te blijven. Voor effectieve en efficiënte zorg is aandacht voor zelfmanagement bij patiënten met longziekten belangrijk. Longfysiotherapeut dr. Ellen Ricke onderzocht therapietrouw van bewegen bij COPD. Het verbeteren van therapietrouw van patiënten kan de beste investering zijn voor de effectieve behandeling van chronische aandoeningen.

Zelfmanagementprogramma’s

Zelfmanagementprogramma’s in de eerstelijnszorg kunnen gezondheidsgedrag, gezondheidsresultaten en kwaliteit van leven verbeteren en kunnen effectief zijn bij het verminderen van het gebruik van gezondheidszorg en de maatschappelijke kosten van chronische ziekten. Zelfmanagement zijn onder meer acties die individuen of families ondernemen om gezondheid te bevorderen, te behouden of te herstellen en om te gaan met ziekte en invaliditeit, met of zonder steun van gezondheidsprofessionals. ‘Meer bewegen’ maakt vaak deel uit van zelfmanagementprogramma’s.

Bewegen kan een heel goede manier zijn om de ziekte zoveel mogelijk onder controle te houden en de prognose positief te beïnvloeden. Verminderde therapietrouw vermindert de voordelen van gedragsverandering en kan een negatieve invloed hebben op zelfmanagement en dus op de gezondheidsresultaten. Therapietrouw is een cruciale factor voor zelfmanagement en het managen van COPD.

Langdurige therapietrouw

Ellen Ricke bespreekt in haar thesis een reeks methoden en benaderingen voor zelfmanagement van chronische (long)ziekten, waarvan langdurige therapietrouw een van de belangrijkste is. Langdurige therapietrouw in zelfmanagement kan worden geconceptualiseerd door drie componenten: (1) Initiatie: wanneer de patiënt een gedragsverandering in leefstijl begint, zoals meer bewegen, begint in overeenstemming met zijn zorgverlener. (2) Implementatie: de mate waarin het gedrag van de patiënt overeenkomt met de afgesproken aanbevelingen van zijn zorgverlener. (3) Volharding: de tijd van initiatie tot stopzetting.

Lees meer in de samenvatting van de thesis van Ellen Ricke, PhD Therapietrouw ten aanzien van bewegen bij chronische obstructieve longziekte: huidig bewijs en expert opinie uit Nederland.

Ricke E. Towards understanding exercise adherence in chronic obstructive pulmonary disease [proefschrift]. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen; 2023.

Werkgroep

Mensen met een longziekte moeten een actievere leefstijl langdurig volhouden om hun ziekte te managen. Een steuntje in de rug kunnen ze daarbij goed gebruiken. De Long Alliantie Nederland wil bevorderen dat meer mensen die leven met een chronische longziekte meer gaan bewegen. Rond dit project is een werkgroep actief. Medicatie is niet de enige belangrijke behandeloptie voor mensen met een chronische longziekte. Bewegen is een goed onderzochte, waardevolle manier om de progressie van de ziekte te beïnvloeden.

Lees meer

Langdurig zitten en liggen. Hoe verminder je dat? Zorg op maat helpt

Geplaatst op: juli 15, 2024

Het bevorderen van fysieke activiteit is vaak een belangrijke doelstelling in de begeleiding van mensen met COPD, maar dat blijkt geen eenvoudig doel te zijn: kortademigheid, vermoeidheid en een beperkt inspanningsvermogen maken het lastig om in het dagelijks leven meer matig tot intensieve activiteiten in te passen. Naast een beperkte fysieke activiteit is bij veel mensen met COPD ook sprake van sedentair gedrag: relatief lang zitten en liggen, en activiteiten van een heel laag inspanningsniveau. Ook sedentair gedrag is ongunstig voor de gezondheid. Nieuw onderzoek geeft aanknopingspunten voor een aanpak samen met de patiënt.

Nieuw kwalitatief onderzoek

Sedentair gedrag vermindert door de periodes die zittend en liggend worden doorgebracht te verkorten, door geregeld even op te staan en door het verrichten van activiteiten van een laag inspanningsniveau. Mogelijk is dit een haalbaarder doel dan het bevorderen van fysieke activiteit, toch blijkt uit onderzoek dat ook dit geen gemakkelijk doel is voor begeleiding. Twee interventiestudies die hiernaar werden uitgevoerd, lieten maar beperkt resultaat zien. Onderzoekers uit Australië hebben daarom met een kwalitatief onderzoek verklaringen hiervoor gezocht. Ze maakten gebruik van het COM-B model met drie invalshoeken: motivatie, capaciteit en gelegenheid.

Strategieën genoemd door patiënten zelf

Het onderzoek laat zien in welke interventies patiënten zelf vertrouwen hebben. Om minder sedentair te zijn noemen patiënten zelf als behulpzaam: het stellen van doelen, mondelinge uitleg en instructie, en het zelf monitoren en feedback krijgen op sedentair gedrag. Activity trackers (veelal op de pols gedragen activiteitenmonitors) kunnen daarbij helpen.

Belang voor de praktijk

Interventiestudies onderzoeken over het algemeen het effect van eenzelfde interventie bij een groep patiënten. Juist behandelopties als het bevorderen van fysieke activiteit en/of het verminderen van sedentariteit zou gepersonaliseerde, zorg op maat moeten zijn. Ga daarom samen met de patiënt op zoek naar een voor die persoon passende aanpak. Daarbij kun je de uitkomsten van dit recente Australische onderzoek meenemen.

Tekst | Met dank aan Dr. A.J. van ’t Hul, Radboud UMC, fysiotherapeut en wetenschapper

Klik hier voor de studie: A behaviour change intervention to reduce sedentary behaviour in chronic obstructive pulmonary disease: a qualitative study. Published:April 25, 2024. By Sonia Wing Mei Cheng, Catherine Guan, Sarah Dennis, Jennifer Alison, Emmanuel Stamatakis, Zoe McKeough.

Figuur 1. Hypothesised influence of the intervention components on sedentary behaviour based on the COM-B model. SB: sedentary behaviour.

Project Bewegen en longziekten

De Long Alliantie Nederland wil bevorderen dat meer mensen die leven met een chronische longziekte meer gaan bewegen. Rond dit project is een werkgroep actief. Medicatie is niet de enige belangrijke behandeloptie voor mensen met een chronische longziekte. Bewegen is een goed onderzochte, waardevolle manier om de progressie van de ziekte te beïnvloeden. Behulpzaam kunnen zijn De Beweegkaart, ook voor minder valide longpatiënten, of groepsactiviteiten zoals de 20-weken-wandelchallenge De Longuitdaging, om al wandelend samen met lotgenoten te werken aan spierconditie en een betere prognose van het ziektebeeld.

Lees meer

‘COPD is topsport.’ Programma Long Alliantie Nederland brengt mensen in beweging

Geplaatst op: juni 20, 2024

‘Als je dagelijks kortademig en benauwd bent, zijn de kleine dingen al topsport. Een topsporter weet dat je over je eigen grenzen moet gaan om uiteindelijk je doel te behalen.’ Bewegen is net zo belangrijk als medicatie, stelt Marion Foppele, projectleider Long Alliantie Nederland.

‘De Longuitdaging’ is een compleet pakket waarmee zorgverleners en beweegprofessionals een wandelgroep kunnen starten voor mensen met COPD en andere longziekten.

Long Alliantie Nederland werkte mee aan dit artikel in Topic Nederland, een bijlage bij het Algemeen Dagblad.

Download het artikel

Zie ook

COPD en bewegen

Bewegen en Longziekten – project en werkgroep

Lees meer

Ademhalen en een actievere leefstijl

Geplaatst op: april 3, 2024

Een van de belangrijkste barrières voor mensen met een chronische longziekte om niet te bewegen is de ervaren mate van dyspnoe (kortademigheid). Mensen ervaren door de dyspnoe angst om te bewegen en angst om nog kortademiger te worden.

Uit het onderzoek van Ellen Ricke, gepromoveerd op het onderwerp therapietrouw ten aanzien van bewegen bij mensen met COPD, blijkt dat een van de voorspellers van het volhouden van een beweegprogramma de ervaren mate van dyspnoe is¹. Hoe meer dyspnoe mensen ervaren, hoe kleiner de kans dat iemand therapietrouw zal zijn aan zijn beweegprogramma en dus hoe kleiner de kans dat iemand zijn ziekte onder controle kan krijgen. Dyspnoe is echter geen reden om niet te bewegen, maar juist een reden om wél te bewegen. Een goede uitleg over dyspnoe en het belang van bewegen om de dyspnoe te verminderen is daarom erg belangrijk. Het Breathing, Thinking, Functioning (BTF) model — ademen, denken en doen — kan hier een handig model voor zijn².

Het BTF-model is een hulpmiddel om therapeuten/coaches te helpen om dyspnoe te begrijpen en te managen. Het model is gebaseerd op drie dominante manieren waarop mensen reageren op dyspnoe, zowel in hun denken als gedrag/doen. Deze reacties kunnen vicieuze cirkels creëren, waardoor de dyspnoe erger wordt en blijft bestaan
(figuur 1).

Vicieuze cirkels:

1. Patiënten met dyspnoe ervaren een gevoel van ‘meer lucht nodig hebben’ en kunnen daarom bewust of onbewust hun ademhalingsfrequentie verhogen, waardoor de ademarbeid verder toeneemt en de dyspnoe verergert.

2. Angst of vrees veroorzaakt door dyspnoe kan op zijn beurt de gedachten van dyspnoe versterken. Deze vicieuze cirkel kan leiden tot een snel escalerend gevoel van paniek, dat de meeste patiënten met dyspnoe wel eens ervaren. Bovendien verhoogt angst de ademfrequentie en kan zo de adembehoefte verder verhogen.

3. Omdat dyspnoe heel vervelend is, is het normaal om het te proberen te vermijden door minder te bewegen. Maar we moeten weten dat te weinig beweging kan leiden tot zwakkere spieren, minder vermogen om zuurstof te gebruiken, en atrofie van spiervezels. Dit verhoogt de belasting van het ademhalingssysteem en verergert dyspnoe verder.

Als trainer/coach kan je mensen met een chronische longziekte uitleg geven over dit model. Wanneer zij dit model begrijpen, zijn mensen met een chronische longziekte mogelijk in staat om hun ervaren mate van dyspnoe te verlagen en meer te beheersen. Dit BTF-model laat zien hoe ingewikkeld de gedachten zijn die te maken hebben met het omgaan met een chronische longziekte en hoe ingewikkeld therapietrouw ten aanzien van bewegen. Deze gedachten gaan over lichamelijke sensaties, gevaar, impulscontrole en kennis over lichamelijke effecten van inactiviteit. Om mensen met een chronische longziekte goed te kunnen begeleiden naar een langdurige actievere leefstijl is het belangrijk om als trainer/coach het BTF model en de gedachten die hieraan ten grondslag liggen te begrijpen en te kunnen bespreken met mensen met een chronische longziekte wanneer zij door dyspnoe niet durven te bewegen.

Bent u na het lezen van deze informatie over het Breathing, Thinking, Functioning model geïnteresseerd in het volledige onderzoek naar therapietrouw? U kunt dit lezen door op de volgende link te klikken: https://books.ipskampprinting.nl/thesis/601412-ricke/124/
Ellen Ricke: https://www.linkedin.com/in/ellen-ricke-0134971b/

En bent u na het lezen van deze informatie op zoek naar informatie waarmee u direct met uw patiënt aan de slag kan?
In de toolbox van de Long Alliantie Nederland vindt u een informatiefolder met de principes van “ademen, denken, doen” bij COPD patiënten. U kunt deze folder voor patiënten lezen en downloaden via: PF_Omgaan-met-benauwdheid.pdf (palliatievezorgcopd.nl)

Referenties

1. Ricke E. Towards understanding exercise adherence in chronic obstructive pulmonary disease [proefschrift]. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen; 2023.
2. Spathis, A., et al. The Breathing, Thinking, Functioning clinical model: a proposal to facilitate evidence-based breathlessness management in chronic respiratory disease. npj Primary Care Respiratory Medicine, 2017. 27, 27 DOI: 10.1038/s41533-017-0024-z.

Lees meer

Bevorderen van fysieke activiteit van mensen met COPD

Geplaatst op: maart 19, 2024

Bevorderen van fysieke activiteit van mensen met COPD = Geen “one size fits all”.

Fysieke activiteit is een belangrijk aangrijpingspunt voor behandeling bij mensen met COPD. Het heeft daarom bijvoorbeeld in de KNGF richtlijn COPD een prominente plaats gekregen. Tegelijkertijd laat wetenschappelijk onderzoek naar het effect van stimulering van fysieke activiteit nog wel eens teleurstellende resultaten zien. Een review van literatuur door Jing Tian en collega’s uit 2022 naar ervaringen van patiënten laat zien dat het om een op de persoon toegesneden aanpak vraagt.

Het belang van bewegen

Medicatie heeft invloed op kortademigheid maar beïnvloedt nauwelijks het fysiek functioneren. Behandeling gericht op fysieke capaciteit en/ of fysieke activiteit kan dit wel, mits dit op de persoon is afgestemd (op maat wordt toegepast) en behandeling onder deskundige begeleiding plaatsvindt. Op verschillende voor patiënten relevante uitkomsten worden belangrijke effecten gezien. Niet alleen op fysiek presteren maar ook op symptomen van kortademigheid en vermoeidheid en ook op gevoelens van angst en somberheid. Het verdient ruim aandacht in de begeleiding van mensen met COPD.

Factoren van invloed op

Er bestaat robuust bewijs van de effecten van trainingsprogramma op fysieke capaciteit. Het stimuleren van fysieke activiteit blijkt weerbarstiger. En dat is misschien ook helemaal niet zo gek omdat fysieke activiteit is op te vatten als een gedragskenmerk. Gedragsverandering is lastiger te bewerkstelligen dan het verbeteren van het uithoudingsvermogen. Het review door Jing Tan en collega’s onthulde 12 factoren die vanuit patiënt ervaring invloed bleken te hebben. Negatieve invloed gaat er bijvoorbeeld uit van symptomen van kortademigheid en hoest. Ook (over)beschermende naasten kunnen een negatieve invloed hebben. Positieve invloed gaat uit van sociale steun door familie en vrienden. Vandaar het succes van bijvoorbeeld de wandeluitdaging. Positieve lichamelijke en psychologische ervaringen van bewegen blijken ook helpend.

Behandeling op maat

Geen mens met COPD is hetzelfde en dat geldt ook voor factoren die invloed kunnen hebben op een actieve leefstijl. Enkelvoudige voor iedereen succesvolle oplossingen zijn er niet. Het advies is daarom op zoek te gaan naar de individuele factoren en voor die factoren samen op zoek te gaan naar mogelijkheden en oplossingen.

Tekst
Met dank aan Dr. A.J. van ’t Hul, Radboud UMC, Fysiotherapeut & Wetenschapper

Referentie
Jing Tian, Fan Zhou, Xian Geng Zhang, et al. Experience of physical activity in patients with COPD: A systematic review and qualitative meta-synthesis. Geriatr Nurs. 2022 Sep-Oct:47:211-219

Lees meer

De patiënt-therapeut relatie als middel voor een langdurige actieve leefstijl

Geplaatst op: maart 4, 2024

Een actievere leefstijl is van cruciaal belang voor mensen met een chronische longziekte om hun ziekte te managen en om progressie van de ziekte tegen te gaan. Mensen met een longziekte moeten hiervoor hun gedrag veranderen om de klachten die zij hebben te verbeteren of om de ziekteprogressie te vertragen. Dit zelfmanagement van patiënten bij het veranderen van hun gedrag vereist langdurige therapietrouw: een actieve leefstijl blijven volhouden.

Uit het onderzoek van Ellen Ricke, gepromoveerd aan de universiteit van Groningen, bleek dat een van de belangrijkste factoren om therapietrouw te blijven aan een beweegprogramma bij mensen met COPD, de patiënt-therapeut relatie was¹. Uit eerdere onderzoeken, bij andere doelgroepen, blijkt ook de patiënt-therapeut relatie van groot belang te zijn voor therapietrouw. Als de patiënt-therapeut/coach relatie goed is, blijkt de therapietrouw beter te zijn, evenals de behandeluitkomsten. De relatie tussen patiënt en therapeut/coach in therapeutische/coachende situaties verwijst naar het gevoel van samenwerking, warmte en ondersteuning tussen de patiënt en de therapeut/coach. Een verstoorde patiënt-therapeut/coach relatie kan ontstaan wanneer patiënten zich bijvoorbeeld niet gehoord, niet gerespecteerd of anderszins niet in partnerschap voelen met hun therapeut/coach. De patiënt-therapeut/coach relatie heeft een directe invloed op de tevredenheid van de patiënt, gedefinieerd als “de mate waarin het individu de gezondheidsdienst of het product of de manier waarop het wordt geleverd door de aanbieder als nuttig, effectief of gunstig beschouwt”.

Het fundament van de patiënt-therapeut/coach relatie wordt gevormd door vier elementen. De therapeut/coach moet zich bewust zijn van deze elementen en hierin investeren om mensen met een chronische longziekte te kunnen ondersteunen bij een blijvende gedragsverandering; een langdurige actievere leefstijl.

De vier basiselementen van de patiënt-therapeut/coach relatie:

1. Vertrouwen; mensen met een chronische longziekte die hun therapeut vertrouwen en “aardig vinden”, zijn meer tevreden en voelen zich beter in staat om gewenst gedrag uit te voeren. 
2. Kennis; wanneer therapeuten/coaches kennis hebben van de zorgen van mensen met een chronische longziekte en inspelen op de verwachtingen van deze mensen, neemt de tevredenheid van mensen met een chronische longziekte toe, evenals wanneer therapeuten/coaches patiënten de gelegenheid geven om informatie te delen. 
3. Aanzien (in de zin van waardering en respect); vriendelijkheid, warmte, emotionele steun en zorgzaamheid (aanzien) van therapeuten/coaches hangen samen met patiënttevredenheid.
4. Loyaliteit; mensen met een chronische longziekte voelen zich meer tevreden wanneer therapeuten/coaches blijvende steun bieden (loyaliteit); continuïteit van zorg verbetert de tevredenheid van mensen met een longziekte (het gaat niet om de frequentie, maar om de continuïteit).

Wanneer een nieuwe patiënt voor behandeling komt, zijn al deze vier elementen nog niet aanwezig. Daarom is het belangrijk dat een therapeut/coach zich hiervan bewust is en investeert in de patiënt-therapeut/coach relatie (investeren in vertrouwen, kennis, aanzien en loyaliteit). Wanneer een patiënt al langere tijd onder behandeling is, bestaat het risico dat de patiënt-therapeut/coach relatie minder goed wordt. Een manier om de relatie en de resultaten van de patiënt te verbeteren, is door feedback van de patiënt te verzamelen en te verwerken in de behandeling.

Bent u na het lezen van deze informatie over de patiënt-therapeut relatie geïnteresseerd in het volledige artikel of het volledige onderzoek naar therapietrouw? U kunt dit lezen door op de volgende link te klikken: https://books.ipskampprinting.nl/thesis/601412-ricke/124/

Ellen Ricke: https://www.linkedin.com/in/ellen-ricke-0134971b/

Referenties

1. Ricke E. Towards understanding exercise adherence in chronic obstructive pulmonary disease [proefschrift]. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen; 2023.

Lees meer

Therapietrouw en een langdurige actieve leefstijl

Geplaatst op: februari 2, 2024

Voor mensen met een chronische longziekte zijn zowel medicatie als bewegen belangrijke behandelopties. Naar medicatietrouw is al veel onderzoek gedaan. Over therapietrouw bij bewegen is veel minder bekend. Daarnaast zijn er nog geen medicijnen die chronische longziekten kunnen genezen. Bewegen is een hele goede manier om de ziekte zoveel mogelijk onder controle te houden. Als er één doelgroep is voor wie therapietrouw bij bewegen belangrijk is, dan zijn het wel mensen met een chronische longziekte¹.

Ellen Ricke, gepromoveerd aan Rijksuniversiteit Groningen, onderzocht bij patiënten die, vanwege COPD, deelnamen aan longrevalidatie hoe therapietrouw ten aanzien van bewegen gestimuleerd kan worden. Therapietrouw is de mate waarin de patiënt zijn behandeling uitvoert zoals afgesproken met zijn therapeut/coach. Als mensen met een chronische longziekte meer therapietrouw zijn aan hun beweegprogramma, levert dat betere gezondheidsuitkomsten op, betere kwaliteit van leven en minder zorgkosten. Dus het effect van een beweegprogramma is afhankelijk van het gedrag van de patiënt. Mensen met een longziekte moeten een actievere leefstijl langdurig volhouden om hun ziekte te managen. Helaas wordt er hierbij nog steeds te veel uitgegaan van de veelvoorkomende overtuiging dat alleen patiënten zelf verantwoordelijk zijn voor therapietrouw. De Wereldgezondheidsorganisatie geeft aan dat er verschillende factoren van invloed zijn op therapietrouw². Deze factoren kunnen worden ingedeeld in vijf dimensies die alle vijf van invloed zijn op therapietrouw: patiënt-gerelateerde (b.v. voelt een patiënt zich in staat om meer te bewegen), sociaaleconomische (b.v. opleidingsniveau en fysieke gezondheid), therapie-gerelateerde (b.v. duur van een behandeling), aandoening-gerelateerde (b.v. comorbiditeiten en vermoeidheid) en gezondheidzorg-gerelateerde factoren (b.v. steun van een therapeut/coach). Als een beweegprogramma aan iemand met een chronische longziekte wordt aangeboden, is het belangrijk om de patiënt en zijn hele context te kennen en te begrijpen, dus om alle vijf dimensies van therapietrouw toe te passen. Pas dan kan een effectief beweegprogramma aangeboden worden die past bij de wensen en behoefte van de patiënt en is het mogelijk dat een langdurige actieve leefstijl kan worden bereikt.

Therapeuten/coaches kunnen op verschillende manieren bijdragen aan het verbeteren van therapietrouw van mensen met een longziekte. Dit kan door duidelijk informatie te geven over het doel van het advies om meer te bewegen en de mogelijke voordelen ervan voor de patiënt. Ook het gezamenlijk opstellen van een beweegprogramma om ervoor te zorgen dat het advies past binnen de context van de patiënt helpt bij het vergroten van therapietrouw. Verder is het identificeren en samen met de patiënt bespreken van barrières en het benutten van de omgeving om sociale steun te verbeteren belangrijk. Een andere benadering om patiënten te helpen blijvende gedragsverandering te bereiken en daardoor therapietrouw te verbeteren, is investeren in de relatie tussen patiënt en therapeut/coach. Mensen die een goede patiënt-therapeut/coach relatie ervaren hebben een grotere kans om therapietrouw te zijn aan hun beweegprogramma.

Bent u na het lezen van deze informatie over therapietrouw ten aanzien van bewegen geïnteresseerd in het volledige onderzoek naar factoren die therapietrouw beïnvloeden? U kunt dit lezen door op de volgende link te klikken: Thesis Ellen Ricke

Ellen Ricke: LinkedIn contact

Referenties

1. Ricke E. Towards understanding exercise adherence in chronic obstructive pulmonary disease [proefschrift]. Groningen: Rijksuniversiteit Groningen; 2023.
2. Sabaté E. Adherence to long-term therapies. Evidence for action Geneva: World Health Organization; 2003.

Lees meer

Het belang van stimuleren van fysieke activiteit bij mensen met een chronische longaandoening

Geplaatst op: januari 24, 2024

Hoe belangrijk het is om fysieke activiteit te stimuleren als onderdeel van de begeleiding van mensen met COPD is wetenschappelijk goed gedocumenteerd. Van het nut en de effecten daarvan ook bij andere chronische longaandoeningen zoals astma en interstitiële longziekten maar ook bij longkanker werd in een overzichtsartikel gepubliceerd in de zomer van 2023 een fraai overzicht gegeven. Daarin zitten genoeg aanknopingspunten om ook bij deze aandoening fysieke activiteit bevordering als aandachtspunt bij iedere patiënt steeds te overwegen.

Astma

Ondanks innovaties op het gebied van de medicamenteuze behandeling van mensen met astma blijft een groot, en over decennia ook stabiel, aandeel rondlopen met ongecontroleerd astma, dat wil zeggen een grote ziektelast. Uit onderzoek, ook uitgevoerd in Nederland, blijkt ook dat veel mensen met astma een beperkte inspanningscapaciteit en/of geringe fysieke activiteit te hebben. Beide kenmerken blijken samenhang te hebben met ziektelast van mensen met astma. Dit suggereert dat het een belangrijk aangrijpingsput voor behandeling is. Inderdaad laten verschillende onderzoeken belangrijke effecten zien mogelijke zelfs op de luchtweg ontsteking. Daarom kunnen beweeginterventies gericht op het verbeteren van de fysieke capaciteit en/of toename van fysieke capaciteit in combinatie met een passende medicamenteuze therapie een bijdrage leveren aan het terugdringen van het aantal mensen met ongecontroleerd astma.

Interstitiële longaandoeningen

Interstitiële longaandoeningen (ILD) zoals longfibrose en sarcoïdose werden lang beschouwd als ziekten waarvoor (extra) lichamelijke activiteit zou moeten worden afgeraden. Bij sommige mensen met een dergelijke aandoening in een gevorderd stadium ontstaat inderdaad gemakkelijk een laag zuurstofgehalte tijdens inspanning door een beperking in de diffusiecapaciteit van de long. Toch laat onderzoek zien dat fysieke training veilig een positieve bijdrage kan leveren aan de gezondheid van mensen met een ILD. Daarbij is het aan te raden om vroegtijdig na de diagnosestelling hiermee te starten.

Longkanker

Longkanker is een van de meest voorkomende vormen van kanker. Lichamelijke fitheid blijkt een belangrijke prognostische waarde te hebben bij deze aandoening. Helaas blijken veel mensen met longkanker beperkt fysiek actief te zijn. Onderzoek heeft laten zien dat het veilig is om deze mensen in beweging te laten komen. Uitkomsten van medische en chirurgische behandeling blijken ook gunstiger te zijn bij patiënten die deelnamen aan een trainingsprogramma.

Met dank aan Dr. A.J. van ’t Hul, Radboud UMC, Fysiotherapeut & Wetenschapper

Lees meer

Start 2024 met meer bewegen

Geplaatst op: januari 1, 2024

Kom net als Joke in beweging met de Longuitdaging!
Toen Joke Rebel COPD kreeg, kon ze niet veel meer dan zitten. Totdat ze begon met wandelen. Sindsdien is haar conditie met sprongen vooruit gegaan. “Mijn spieren zijn veel sterker geworden, net als mijn ademhalingsspieren, waardoor ik het gevoel heb dat ik meer lucht heb. Ik hoop dat mijn ervaringen longpatiënten in heel Nederland in beweging brengen. Met weinig middelen kun je je zo veel beter voelen. Dat gun ik iedereen.” 

Beweegprogramma
De Long Alliantie Nederland (LAN) heeft in samenwerking met o.a. het Longfonds een nieuw beweegprogramma ontwikkeld om mensen met een longziekte te stimuleren te gaan wandelen: de Longuitdaging. Dit is een compleet pakket waarmee zorgverleners en beweegprofessionals een wandelgroep kunnen starten. Het bestaat uit een stappenplan, wandelschema’s, een flyer, een wachtkamerposter en een presentatie voor een startbijeenkomst. Zo willen we zorgverleners en beweegprofessionals zo makkelijk mogelijk maken om meer mensen met een longziekte meer in beweging te krijgen. Stapje voor stapje samen bouwen aan conditie en vertrouwen om in beweging te komen maar ook te blijven bewegen.

Bewegen gezond is gezond voor iedereen
Voor mensen met een longziekte is bewegen éxtra belangrijk en tegelijk ook éxtra moeilijk. Het is goed voor de longen, het hoofd, de energiehuishouding, de spieren en daarmee dus bijzonder goed voor de prognose van het ziektebeeld. Er speelt tegelijk vaak angst voor benauwdheid die hen juist weerhoudt of tegenhoudt. Het is belangrijk daar bewust van te zijn wanneer u mensen met een chronische longaandoening aanspoort tot meer bewegen. Hoe groot is de kans dat zo’n aansporing leidt tot het daadwerkelijk in beweging komen, laat staan in beweging blijven als angst voor bewegen niet wordt onderkent? Therapietrouw omtrent bewegen kan veel beter als deze aansporing tot bewegen begint met wat extra aandacht. De Longuitdaging kan mensen over deze angstdrempel heen helpen, maar daar hebben ze wel uw hulp bij nodig. Wist u dat de relatie therapeut en patiënt bij kan dragen aan de slaagkans om in beweging te komen en te blijven? Verantwoordelijkheid voor een deel, maakt u dan medeverantwoordelijk voor het geheel.

Hoe word je verantwoordelijk voor een deel?
Als zorgverlener of beweegprofessional, longverpleegkundige, fysiotherapeut of buurtsportcoach, kunt u een kartrekker van zo’n wandelgroep zijn. Dan start en begeleidt u de wandelgroep(en) met mensen met een longziekte. Op het moment dat mensen met een longziekte merken dat ze baat hebben bij bewegen, kan die begeleiding langzaamaan afgebouwd worden en kunnen wandelgroepen mogelijk zelfstandig of in een andere vorm verder. Mensen met een longziekte hebben van u dat duwtje in de rug en die extra steun in de opstartfase nodig.

Goed voornemen
Interesse en meer weten over wandelgroepen voor mensen met een longziekte? U kunt geheel gratis de Longuitdaging bestellen via de website van het Longfonds: bestellen. Bent u momenteel al met een wandelgroep met longpatiënten actief? Wilt u dit dan met ons delen via bewegenenlongziekten@longalliantie.nl? Wie weet kunnen we u elkaar versterken in onze missie: Meer mensen met een longziekten meer laten bewegen.

Het volledige inspirerende interview van Joke leest u via de volgende link: Joke of via de website van het Longfonds.

#goedevoornemens
#bewegenenlongziekten

Lees meer