Bevorderen van fysieke activiteit van mensen met COPD

Geplaatst op: maart 19, 2024

Bevorderen van fysieke activiteit van mensen met COPD = Geen “one size fits all”.

Fysieke activiteit is een belangrijk aangrijpingspunt voor behandeling bij mensen met COPD. Het heeft daarom bijvoorbeeld in de KNGF richtlijn COPD een prominente plaats gekregen. Tegelijkertijd laat wetenschappelijk onderzoek naar het effect van stimulering van fysieke activiteit nog wel eens teleurstellende resultaten zien. Een review van literatuur door Jing Tian en collega’s uit 2022 naar ervaringen van patiënten laat zien dat het om een op de persoon toegesneden aanpak vraagt.

Het belang van bewegen

Medicatie heeft invloed op kortademigheid maar beïnvloedt nauwelijks het fysiek functioneren. Behandeling gericht op fysieke capaciteit en/ of fysieke activiteit kan dit wel, mits dit op de persoon is afgestemd (op maat wordt toegepast) en behandeling onder deskundige begeleiding plaatsvindt. Op verschillende voor patiënten relevante uitkomsten worden belangrijke effecten gezien. Niet alleen op fysiek presteren maar ook op symptomen van kortademigheid en vermoeidheid en ook op gevoelens van angst en somberheid. Het verdient ruim aandacht in de begeleiding van mensen met COPD.

Factoren van invloed op

Er bestaat robuust bewijs van de effecten van trainingsprogramma op fysieke capaciteit. Het stimuleren van fysieke activiteit blijkt weerbarstiger. En dat is misschien ook helemaal niet zo gek omdat fysieke activiteit is op te vatten als een gedragskenmerk. Gedragsverandering is lastiger te bewerkstelligen dan het verbeteren van het uithoudingsvermogen. Het review door Jing Tan en collega’s onthulde 12 factoren die vanuit patiënt ervaring invloed bleken te hebben. Negatieve invloed gaat er bijvoorbeeld uit van symptomen van kortademigheid en hoest. Ook (over)beschermende naasten kunnen een negatieve invloed hebben. Positieve invloed gaat uit van sociale steun door familie en vrienden. Vandaar het succes van bijvoorbeeld de wandeluitdaging. Positieve lichamelijke en psychologische ervaringen van bewegen blijken ook helpend.

Behandeling op maat

Geen mens met COPD is hetzelfde en dat geldt ook voor factoren die invloed kunnen hebben op een actieve leefstijl. Enkelvoudige voor iedereen succesvolle oplossingen zijn er niet. Het advies is daarom op zoek te gaan naar de individuele factoren en voor die factoren samen op zoek te gaan naar mogelijkheden en oplossingen.

Tekst
Met dank aan Dr. A.J. van ’t Hul, Radboud UMC, Fysiotherapeut & Wetenschapper

Referentie
Jing Tian, Fan Zhou, Xian Geng Zhang, et al. Experience of physical activity in patients with COPD: A systematic review and qualitative meta-synthesis. Geriatr Nurs. 2022 Sep-Oct:47:211-219