Jellie Helder: er staat een nieuwe Longuitdaging op de planning in 2025

Geplaatst op: september 20, 2024

Jellie Helder, longverpleegkundige in het Nij Smellinghe te Drachten, organiseerde voor de coronapandemie een eerste Longuitdaging, toen nog COPD-challenge geheten. De grote meerwaarde die de challenge had voor zowel longpatiënten als voor de zorgprofessionals heeft ervoor gezorgd dat er al een nieuwe Longuitdaging in regio Drachten in 2025 op de planning staat. ‘Een uurtje wandelen – intensief contact met de patiënt met gesprekken over gezondheid en medicatie – levert zoveel meer op dan meerdere patiënten tijdens een spreekuur routinematig helpen.‘

Jellie Helder heeft in haar werk als longverpleegkundige altijd bovengemiddeld veel interesse gehad in het geven van patiëntenvoorlichting en kijken naar de mens achter de patiënt. ‘Positieve gezondheid was al ik vroeg in geïnteresseerd.’ Sandra de Graaf, relatiemanager bij het Longfonds, kende deze interesses van Helder en vroeg haar in 2019 of zij interesse had om in de regio van haar ziekenhuis een COPD-challenge op te zetten.

‘Een COPD-challenge opzetten leek me ontzettend waardevol, wel hebben we er een eigen draai gegeven, bij de COPD-challenge werden alleen patiënten met GOLD I en II uitgenodigd, maar omdat er ook mensen met COPD GOLD III /IV en astma zich hadden opgegeven, hebben we deze groepen toegevoegd en besloten om op drie niveaus te wandelen.’

De beoogde COPD-challenge in 2019 was een samenwerking tussen Helder/ziekenhuis Nij Smellinghe, het Longfonds, de Bas van der Goor Foundation en AstraZeneca. Helder: ‘De wandelchallenge was destijds gekoppeld aan een wetenschappelijk onderzoek. We lieten via de fysiotherapeuten in eerste en tweede lijn een 6-minuten wandelafstandtest (6-MWD) afnemen voor en na deelname aan de wandelchallenge. Zo leerden we welke impact deelname aan de challenge had op de gezondheid en conditie van de patiënten. In principe was de challenge voor mensen met COPD, wij hebben er toen bewust voor gekozen om mensen met astma ook aan te laten sluiten in 2019.’

Het opzetten en organiseren van de challenge ging eigenlijk van een leien dakje, vertelt Helder. ‘Je hebt een netwerk nodig van enthousiaste mensen met kennis van longziekten. Omdat ik al 20 jaar op de longpoli in ziekenhuis Nij Smellinghe werk, had ik een dergelijk netwerk al klaar staan. Samen met het longfonds en AstraZeneca hebben we  praktijkondersteuners, huisartsen, verpleegkundigen, de gemeente, buurt sportcoaches en fysiotherapeuten in eerste en tweede lijn benaderd en vrijwel iedereen was enthousiast over de COPD-challenge. Ook vanuit patiënten was er veel vraag naar de challenge.’

De COPD-challenge zoals deze in 2019 was georganiseerd richtte zich echt op meer gaan bewegen, niet zozeer op educatie zoals in latere Longchallenges, die alle chronische longpatiënten aan proberen te sporen in beweging te komen, wel wordt georganiseerd. Dat betekent niet dat er geen educatief aspect is aan de wandeluitdaging. Helder: ‘De zorgprofessionals die meeliepen met de deelnemers hadden veel intensief contact en gesprekken tijdens het wandelen over bijvoorbeeld de gezondheid, COPD, de aanpak van longaanvallen en medicatiegebruik. Er was dus absoluut een educatief aspect aan de challenge, zowel voor de deelnemer als voor de zorgprofessional, maar gesprekken waren spontaan en niet voor opgelegd.’

Een wandelchallenge vraagt 2-3 uurtjes per keer van een zorgprofessional wanneer deze meewandelt. Toch is de vrijwillige inzet die gevraagd wordt van professionals goed in verhouding met de behaalde winst van een wandelchallenge vindt Helder. ‘Uiteindelijk vraag je zorgprofessionals om in totaal bij een challenge van 20 weken één tot drie keer een uurtje mee te wandelen. Dat valt qua tijdsinvestering best mee, en de behaalde winst is groot. Je leert als professional zoveel meer over je patiënt en hoe deze omgaat met de ziekte, aanpak en medicatie, via een uur intensief contact tijdens het wandelen dan in de spreekkamer. Eigenlijk boek je zelfs tijdwinst omdat je in de spreekkamer lang niet al deze aspecten aan bod kan laten komen. Collega’s die als zorgprofessional meededen aan de challenge zeiden: het kost je maximaal een uurtje in de week maar het levert zoveel meer op, zowel voor de patiënt als voor de zorgverlener.’

Helder lijkt het heel verstandig als meer regio’s dergelijke wandelchallenges gaan organiseren. Zelf is ze in de regio van het Nij Smellinghe bezig een nieuwe longuitdaging op te zetten, deze staat gepland in 2025. Vooralsnog houdt Helder zich aan het format van de Longuitdaging (voormalige COPD-challenge) die ze voor de coronapandemie in 2019 organiseerde. ‘Dit werkte zo goed, de impact was goed meetbaar. Zorgprofessionals waren tevreden, en patiënten hebben het er zelfs jaren later nog altijd over en vragen naar nieuwe wandeluitdagingen. Sommige deelnemers behaalden 100% verbetering in hun 6MWD door 20 weken een uurtje te wandelen. Alle deelnemers scoorden in elk geval minimaal 40% verbetering van hun wandelafstand. De verbetering in symptomen, medicatietrouw, maar ook het lotgenotencontact werd steevast door deelnemers en zorgprofessionals benoemd als een grote meerwaarde. We hebben dus een format om mensen zo laagdrempelig mogelijk in beweging te krijgen. Waarom zou je dit niet breder uitrollen? Dus zoek contact, reik uit naar elkaar en versterk elkaar om deze groep samen in beweging te krijgen.’

Tekst: Judith Cohen, medisch journalist