Van wie leer je goed inhaleren? De onmisbare instructie bij inhalatiemedicatie

Geplaatst op: mei 5, 2025

Zorgpaden en leidraden maken er steevast melding van: bij het voorschrijven van inhalatiemedicatie is het essentieel dat de patiënt ook leert om de betreffende puffer goed te gebruiken. Walter van Litsenburg, verpleegkundig specialist astma/COPD en IMIS-bestuurslid, kan het niet vaak genoeg benadrukken. Van wie krijgt de patiënt de instructies? Zonder scholing van de zorgverleners en duidelijke werkafspraken gaat het mis. ‘Er is nog een wereld te winnen.’

Interview met Walter van Litsenburg, verpleegkundig specialist astma/COPD en IMIS-bestuurslid

Dat patiënten hun luchtwegmedicatie goed binnenkrijgen, is het einddoel voor stichting IMIS, de ‘Inhalatie Medicatie Instructie School’. In Nederland gebruiken wel 1,4 miljoen mensen een puffer. De meeste inhalatorgebruikers maken essentiële fouten bij het innemen van de medicatie – maar liefst 70 procent. Goed inhaleren is een vaardigheid, die je moet aanleren. Van Litsenburg is algemeen bestuurslid en IMIS-trainer voor de regio Eindhoven, Helmond, Weert. IMIS organiseert en geeft scholing aan multidisciplinaire teams – van huisartsen en praktijkondersteuners, apothekers en apothekersassistenten, longartsen en longverpleegkundigen, en verpleegkundigen van de verpleegafdeling en de thuiszorg – zodat de patiënt de begeleiding krijgt die nodig is voor juist gebruik van de luchtwegmedicatie.

Scholing zorgprofessional

Scholing is in de eerste plaats gericht op technische instructie, er zijn veel verschillende typen inhalatoren, met wezenlijk andere gebruiksaanwijzingen. Vervolgens gaat scholing ook over het maken van werkafspraken in de regio: hoe sluit je mooi op elkaar aan – wie geeft de (herhaalde) inhalatie-instructie aan de patiënt, wie doet de monitoring, de jaarlijkse opvolging.

Van Litsenburg pakt het recent herziene formularium inhalatiemedicatie voor zijn regio erbij. Er staan duidelijke afspraken op voor de ziekenhuizen, huisartspraktijken, verpleeghuizen en apothekers. Het formularium bevat een beperkte keuze van inhalatoren, wat het ook eenvoudiger maakt om instructies te geven. Daarbij is er overeengekomen dat zorgverleners elke 3 jaar een IMIS-training volgen.

Slordig gebruik

Waarom gaat het fout met inhaleren? Inhaleren van medicijnen is een vaardigheid die de patiënt onder de knie moet krijgen. Hiervoor is bij een nieuwe inhalator drie keer instructie nodig in de eerste drie maanden. Samenwerking en afstemming tussen de verschillende zorgverleners die deze instructies geven is essentieel. Als mensen al langer een inhalator gebruiken, wordt de vaardigheid vaak slordiger, hiervoor is jaarlijkse herhaling nodig van de instructie. Belangrijk is dat de zorgverleners worden gefaciliteerd om een goede instructie te geven qua kennis, tijd, materialen, samenwerking en didactische vaardigheden. IMIS geeft scholingen die voldoen aan deze voorwaarden. Borging van deze scholingen is een belangrijke voorwaarde voor een beter gebruik van inhalatiemedicatie door de mensen met longaandoeningen.

Samenwerking

Door de Long Alliantie Nederland (LAN) is in samenwerking met IMIS al een hele basis gelegd. Zo is het platform Inhalatorgebruik.nl neergezet, met eenduidige protocollen en video-instructies voor alle inhalatortypen. Er is samen opgetrokken in het Zorgpad Inhalatiemedicatie, scholingen zijn uitgebreid en behandelen naast de techniek, ook de didactiek en de afstemming in de regio. Een complete toolkit staat op Goedinhaleren.nl. Met CME-Online is er een e-learning ontwikkeld over therapietrouw bij inhalatiemedicatie.

Goede en herhaalde instructie voor patiënten over het juist gebruik van hun inhalator is van wezenlijk belang. En dat valt of staat met het scholen en faciliteren van de zorgprofessional. IMIS is een onafhankelijke stichting die op verzoek overal in Nederland, aan zorgverleners, scholingen geeft over inhalatietechniek, inhalatie-instructie en samenwerking in de regio. Er wordt gewerkt aan (financiële) borging van deze scholingen waardoor een beter gebruik van inhalatiemedicatie leidt tot een betere kwaliteit van leven voor mensen met longaandoeningen.

Meer informatie via Lidewij Sekhuis, senior projectleider, sekhuis@longalliantie.nl.

Verder lezen